1. Զույգ նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով  միացրո՛ւ քանի ձևով կարող ես:
Օրինակ`Դու ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես: Դու կվերադառնաս (երբ)
– Երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես, կվերադառնաս: Դու, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես, կվերադառնաս: Կվերադառնաս, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես:

Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել:  Հորդաբուխ

աղբյուրներ կային այնտեղ (որովհետև )

Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել, որովհետև

այնտեղ կային հորդաբուխ աղբյուրներ:

Այդտեղ կային հորդաբուխ աղբյուրներ, այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է սարքել:

Անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում: Անձրևը արդեն դադարել էր (չնայած)

Անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում, չնայած անձրևը արդեն դադարել էր: Անձրևը արդեն դադարել էր, չնայած անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում:

Բոլորը քեզ նման մտածեին: Աշխարհն այդպիսին չէր լինի: (եթե)

Եթե բոլորը քեզ նման մտածեին, աշխարհն այդպիսին չէր լինի: Աշխարհն այդպիսին չէր լինի, եթե բոլորը քեզ նման մտածեին:

Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը:  Այս քարի կտորը  գտել եք: (որտեղ)

Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը, որտեղ այս քարի կտորը գտել եք: Այս քարի կտորը որտեղ գտել եք, այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը:

2. Ըստ տրված կաղապարների՝  կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:

Թեկուզ վաղը դասի եմ, այնուամենայնիվ չեմ ուզում անել դասերս:
Թեպետ ժամը տաներկուսն է , սակայն դեռ ես քնած չեմ:
Չնայած որ առավոտյան պարապունքի եմ, բայց ոչինչ չեմ արել դրա համար:
Թեև դու ուշացել ես, բայց և այնպես պիտի գնաս:

 

19.03.2019

• Որո՞նք են բուսաբուծության զարգացման նախադրյալները:

Բարենպաստ պայմաններ,սերմեր, մարդկանց աշխատանք։

• Ի՞նչ կապ ունի բուսաբուծությունը տնտեսության մյուս ճյուղերի հետ:

Բուսաբուծությունը արդյունաբերությանը տալիս է՝ հումք, իսկ անասնապահությանը՝ կեր։

• Նշեք հետևյալ բույսեր մշակող առաջատար երկրները.
  Բրինձ, ցորեն, բամբակ, թեյ, սուրճ կակաո, խաղող, եգիպտացորեն

Ցորեն-Ռուսաստան, Բրինձ-Չինաստան, թեյ-Չինաստան, սուրճ կակաո-ԱՄՆ և Աֆրիկա,եգիպտացորեն-ԱՄՆ,խաղող-Իտալիա:

Ուսումնական երրորդ շրջան,առաջադրանք, 7-րդ դասարան, դաս 10

Բագրատունյաց Հայաստանի տնտեսությունը։ Պետական կարգը։

Համեմատել Հայաստանի 11-րդ դարի և 21-րդ դարի

• տնտեսությունը

Ներկայիս և 11 դարի տնտեսություններում կան այնպիսի ճյուղեր, որոնք մնացել և ավելի են զարգացել, կան ճյուղեր որոնք նախկինում չկաին հիմա կան։ Օրինակ՝ կա անասնապահություն տնտեսության մի ճյուղ, որը կար 11 դարում և կա հիմա, որը ավելի է զարգացել։ Անասանպահությունը նախկինում մարդիկ զբաղվում էին լեռնային հարուստ արոտավայրեր ունեցող շրջաններում, որոնցից են Արագածը, Սյունիքը և այլն։ Ներկայում տեխնոլոգյաների շնորհիվ անասնապհությունը ավելի զարգացել է։ Նաև կա այպիսի տնտեսության մի ճյուղ, որը կոչվում է արդյունաբերություն։ Տվյալ ճյուղը նախկինում գոյություն չուներ։Հիմա արդյունաբերությունը կա տնտեսության գրեթե բոլոր ճյուղերում և հեշտացնում է մարդկանց գործը։

 

• առևտուրը

Ինպես 11 դարում այնպես էլ հիմա Հայաստանը  առևտրով զբաղվում է բավական շատ երկրների հետ։

• բանակը

21-րդ դարի բանակի քանակը ավելի շատ է քան 11-րդ դարին։ Ներկայիս բանակը 100 հազարով ավելի է քան 11 դարում չնայած նրան, որ ներկայիս Հայաստանը գրեթե 10 անգամ ավելի փոքր է քան 11 դարի հայաստանը։

Աղբյուրները՝ Հայոց պատմություն , 7-րդ դասարանի դասագիրք, էջ 103-107, համացանց

Թարգմանություն։ Ձկնորսը և բանկային աշխատողը

Մի անգամ մի բանկային աշխատակից կանգներ էր կառանացցի վրա մի փոքրիկ մեքսիկական գյուղում և հետևում էր ձկնորսին, նստած փխրուն լաստի վրա, նա բռնել էր մեծ թունա ձուկ։ Բանկային աշխատողը շնորհավորեց մեքսիկացուն հաջողության համար և հարցրեց թե ինչքան ժամանակ է հարկավոր որպեսզի բռնենք այսպիսի ձուկ․

—Մի քանի ժամ, ոչ շատ, —պատասխանեց մեքսիկացին

—Ինչու դու չես մնացել ծովում ավելի երկար, և բռնել Եվս մի քանի հատ այս ձկից,- զարմացավ բանկային աշխատողը;

— Մեկ ձուկը բավարար է իմ ընտանիքին ապրելու վաղվա օրը,— Պատասխանեց մեսքիկացին։     — Բայց ի՞նչ ես անում օրվա մնացած մասը,— չեր հանգստանում բանկային աշխատողը։

— Ես քնում եմ մինչև ճաշ, հետո գնում եմ ձկնորսության մի քանի ժամով, դրանից հետո  խաղում եմ երեխաներիս հետ, ապա ես իմ կնոջ Մարիայի հետ պատրաստվում ենք սիեստայի, դրանից հետո ես գնում եմ գյուղ զբոսնելու, խմում եմ երեկոյան գինի և իմ ընկերների հետ նվագում ենք կիթար, տեսնումեք — ես վայելում եմ կյանքը,— բացատրեց մեքսիկացին:

— Ես Հարվարդի շրջանավարտ եմ, — ասաց բանկային աշխատողը, — ես կօգնեմ քեզ, դու ամեն ինչ այնպես չես անում։ Դու պետք է ամբողջ օրը ձկնորսությամբ զբաղվես, և հետո քեզ գնես մեծ նավակ։

— ԵՎ հետո ի՞նչ,— հարցրեց մեքսիկացին։

—Հետո, դու կբռնես ավելի շատ ձուկ, և կարողես գնել քեզ համար լիքը նավակներ, անգամ նավեր, և մի հիանալի օր դու կունենաս մի մեծ նավերի խումբ։

—Հետո՞

— Ապա, միջնորդին վաճառելու փոխարեն, ինքդ կտանես ձուկը ուղիղ ֆաբրիկա, և մեծացնելով եկամուտը, դու կբացես քո իսկ ֆաբրիկան։

—Հետո՞

—Հետո, դու կթողնես այս Աստծո կողմից մոռացված գյուղը և կտեղափոխվես Մեխիկո-սիթի, կամ անգամ Լոս Անջելես և հնարավոր է մի օր դու կբացես քո իսկ մեծ օֆիսը Նյու Յորքում 222-րդ հարկում և կլինես այնտեղի տնօրենը։

— ԵՎ ինչքան կտևի դա,— հարցեց մեքսիկացին։

— 15-20 տարի։

— ԵՎ ինչ կլինի հետո՞

— Իսկ հետո,— ծիծաղեց բանկային աշխատողը, իսկ հետո, կսկսի ամենահաճելին։ Դու կարողես վաճառել քո ֆիրման, մի քանի միլիոնի դիմաց և դառնալ շատ հարուստ։

—Հետո՞

Եվ ասաց բանկային աշխատողը․

—Հետո դու կարողես չաշխատել, դու կտեղափոխվես մի փոքրիկ գյուղ ծովափին, կքնես մինչև ճաշը, միքիչ կձկնորսես, կխաղաս երեխաներիտ հետ, կկազմակերպեք սիեստա կնոջտ հետ, կզբոսնես գյուղով, կխմես գինի երեկոյան և կնվագես ընկերներիտ հետ կիթար։

 

 

 

1. Ընդգծված պատճառական բայաձևերը փոխարինի՛ր հոմանիշներով:

Հասկանալ տվեց— շնորհեց, որ ինքն այլևս չի հավատում նրա խոսքին:
Հրեշին միայն իր հաստատակամությամբ ու համառությամբ հեռանալ տվեց-հանձնեց այդ կողմերից:
Իմանալ տվեց-հասկանալ շնորհեց,  որ շուտով գալու է:
Զգացրեց-հասկացրեց, որ այլևս չի ուզում խոսել:
Վտանգի մասին բոլորին զգուշացրեց-ազդարարեց, որ քաղաքից հեռու չգնան:

2. Սխալ կազմած պատճառական ձևերը դո՛ւրս  գրիր և ուղղի՛ր:

Վախեցնել տալ, խոսել տալ, բարկանալ տալ, համոզեցնել, ապրեցնել տալ, ներեցնել, փրկեցնել, նախանձել տալ, թվացնել, փայլեցնել, բանեցնել տալ, հայտարարել տալ, անել տալ, ցավեցնել տալ, ափսոսել տալ, սիրել տալ, մտածեցնել, ճանաչեցնել, պայթեցնել տալ, խնդրել տալ:

3. Սխալ կազմած պատճառական ձևերը գտի`ր և ուղղի՛ր:
Առավոտից իրիկուն, հետո էլ նորից միրչև առավոտ աշխատեցնել է տալիս, մինչև որ մշակն էլ չի դիմանում: Զգացնել տվեց, որ ինքը բնավ էլ համաձայն չէ մեր որոշմանը:
Մեզ այսքան սպասեցնել տվեց, ինքն իր համար ման է գալիս:
— Հասկացնել կտամ, թե ես ով եմ,- զայրացած գոռգոռում էր նա:
Երբ բոլոր ընդդիմախոսներին լռել տվեց ու համոզեց, սկսեց ուրիշ բանի մասին խոսել:

աշխատեցնել է տալիս-աշխատել է տալիս

սպասեցնել տվեց-սպասել տվեց

Հասկացնել կտամ-հասկանալ կտամ

լռել տվեց-լռեցնել տվեց

 

Քիմիական և թեթև արդյունաբերություն

Դասի հղումը

Որո՞նք են քիմիական արդյունաբերության զարգացման նախադրյալները:

Քիմիական արդյունաբերության զարգացման համար բացի հանքային հումքից (աղեր, ծծումբ և այլն) և օրգանական վառելանյութերից (նավթ, գազ, ածուխ և այլն) անհրաժեշտ են նաև մետաղաձուլության, անտառարդյունաբերության եւ այլ ճյուղերի արտադրությունների թափոնները։

Ի՞նչ դեր ունի քիմիկան արդյունաբերությունը տնտեսության մեջ:

Տնտեսության զարգացման մեջ կարևոր դեր է խաղում քիմիական արդյունաբերությունը, որի շնորհիվ զարգանում են տարբեր ճյուղեր, օրինակ՝ գյուղատնտեսության։ Քիմիական արդյունաբերության շնորհիվ ստեղծվում են պարարտանյութեր, որոնցով մշակվում են բույսերը, պատվաստանյութեր, որոնք օգտագործվում են և ծառերի և կենդանիների համար։ Առողջապահության ոլորտում, քիմիական արդյունաբերության շնորհիվ ստեղծվում են դեղերը հանքային և օրգանական նյութերի խարնուրդից։ Սննդի ոլորտում քիմիական արդյունաբերությունը նույնպես ունի դեր չնայած նրան, որ դրա դեմ պայքարում են առողջ ապրելակերպին կողմնակիցները։

03/12/2019

Տնային աշխատանք
1. Տրված բայերը պատճառակա՛ն դարձրու ու փորձի՛ր բացատրել այդ անունը:Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծի՛ր:

Օրինակ`
խոսել-խոսեց նել, (խոսեց րի), վախենալ-վախեց նել (վախեց րի):
Վազել-վազեցնել, վազեցրի, պարել-պարեցնել,  պարեցրի, աշխատել-աշխատեցնել, աշխատեցրի,  կարմրել-կարմրեցնել, կարմրեցրի, սովորել-սովորեցնել, սովորեցրի, խմել-խմեցնել, խմեցրի, շփոթել-շփոթեցնել, շփոթեցրի, լռել-լռեցնել, լռեցրի, վստահել-վստահել, վստահեցրի, հագենալ-հագեցնել, հագեցրի, մոտենալ-մոտեցնել, մոտեցրի :

2. Նախորդ վարժության՝ պատճառական դարձրած բայերով բառակապակցություններ  կազմիր`  ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցին պատասխանող բառեր ավելացնելով:

Արագ վազեցնել, ռիթմիկ պարեցրի , քրտնաջան աշխատացնել, ներկով կարմրեցնել ,գրքով սովորեցնել, գինի խմեցրի, միանգամից շփոթեցրի, լռեցրի շատախոսին, թույլին վստահեցրի, ջրով հագեցրի, մոտեցնել ճաշը

 

3. Սխալ կազմած  պատճառական բայերն ուղի՛ր:

Քնեցնել, հաշտեցնել, լռացնել, ուտացնել, լսեցնել, ճերմակեցնել, կարմրացնել, վախացնել, վախացնել, հնչեցնել, պարզեցնել, ցավեցնել, վստահացնել, ծառայացնել, ապրացնել:

լռացնել – լռեցնել

վախացնել – վախեցնել

վստահացնել – վստահեցնել

ապրացնել – ապրեցնել

4. Տրված բայերը պատճառակա՛ն դարձրու: Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծի՛ր:

Օրինակ`

ա) զգալ- զգացնել

բ) մեծանալ – մեծացնել,(մեծացրի)

գ) հագնել– հագցնել (հագցրի)
ա) Խաղալ – խաղացնել,խաղացրի. դողալ – դողացնել, դողացրի. եռալ – եռացնել, եռացրի. թվալ – թվացնել, թվացրի. հավատալ – հավատացնել, հավատացրի:

բ) Փոքրանալ – փոքրացնել, փոքրացրի.  լավանալ – լավացնել, լավացրի. վատանալ – վատացնել, վատացրի.  բարեկամանալ – բարեկամացնել, բարեկամացրի. թշմանալ – թշնամացնել, թշնամացրի. մանրանալ – մանրացնել, մանրացրի. հզորանալ – հզորացնել, հզորացրի. բարձրանալ – բարձրացնել, բարձրացրի. քարանալ – քարացնել, քարեցրի:
գ) Հասնել – հասցնել, հասցրեցի. թռչել – թռչեցնել, թռչեցի. տեսնել – տեսցնել, տեսցրի. փախչել – փախցնել, փաղչել, կպչել:

Ռուբայաթ

Ռուբայի (հոգնակի թվով՝ «ռուբայաթ» – քառյակ), պարսկա-արաբական պոեզիայում քառատող ավարտուն բանաստեղծություն, առավելապես խոհական-փիլիսոփայական բնույթի։ Դասական քառյակի մեջ հանգավորվում են առաջին, երկրորդ և չորրորդ տողերը, իսկ երրորդը մնում է ամուրի՝ անհամգ։ Ռուբայաթի կամ քառյակի ժանրում ստեղծագործել են Օմար Խգայամը ,  Հաֆեզը,  Ռուդաքին, Նիզամին, Ռումին, Սաադին, իսկ հայ հեղինակներից՝ Հովհաննես Թումանյանը, Եղիշե Չարենցը, Հովհաննես Շիրազըև ուրիշներ։

Տնային առաջադրանք

Տնային աշխատանք

1. Տրված նախադասությունները  լրացրո՛ւ  հարկադրական  եղանակի  համապատասխան  բայերով:

Վատ աշխատող շարժիչներն անպայման պետք է չօգտագործել թե չէ թունավորում են օդը:
Մեր քաղաքում սաղարթավոր ծառերը պետք է շատ լինեն, որ աղմուկը կլանեն, օդը մաքրեն փոշուց ու վնասակար նյութերից:
Մարդիկ պետք է հասկանան, որ կենդանի բնությունը պահպանելը իրենց ամենակարևոր գործն է:
Ամեն մեկը դիմացինի համար պետք է անի այն, ինչ կուզեր, որ իր համար անեն մարդիկ:
Բնության գեղեցկությունը պահպանելու համար հանքերի շահագործումը պետք է դադարեցնել:

2. Տրված նախադասությունները  լրացրո՛ւ  հրամայական  եղանակի  համապատասխան բայերով: (կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու) :

Համարձակ եղիր, անցիր նեղ  միջանցքը  ու  երբ  հասնես  ստորգետնյա  անցքի  մուտքին, լապտերդ միացրու:
Ուշադիր նայիր քարտեզը, տես, թե օվկիանոսներում ցրված ինչքա՞ն կղզիներ կան:
Լսիր բոլոր խորհուրդները, հետո արա, ինչպես կամենում ես:
Ոչ մեկի գաղտնիքը մի բարձրաձայնիր, եթե անգամ պատահաբար ես իմացել:
-Թույլ տուր ինձ, թող թռչեմ,- մարդկային լեզվով խնդրեց աղավնին:

Տնային աշխատանք

1. Տեքստերում մի անգամ տեղադրի՛ր փակագծերի առաջին բանաձևերը, մյուս անգամ ՝ երկրորդները: Գտի՛ր ստացված տեքստերի տարբերությունը:

Անվավոր չմուշկները Լոնդոնում հայտնագործվեցին: Առաջին օգտագործողն էլ բելգիացի երաժիշտ Ժոզեֆ Մարլինը եղավ: Նա դրանցով եկավ պարահանդես ու  ամբողջ երեկո  սահեց չմուշկներով ու  միաժամանակ ջութակ նվագեց:

Անվավոր չմուշկները Լոնդոնում են հայտնագործվել : Առաջին օգտագործողն  էլ բելգիացի երաժիշտ Ժոզեֆ Մարլինն է եղել: Նա դրանցով գալիս էրպարահանդես ու  ամբողջ երեկո սահում էր չմուշկներով ու  միաժամանակ ջութակ էր նվագում :Տեքստերում մի անգամ տեղադրի՛ր  փակագծերի առաջին բանաձևերը,  մյուս անգամ՝երկրորդները:

2. Գտի՛ր ստացված տեքստերի տարբերությունը:

Երբ քամին  դադարում էր,  ալիքները  դառնում էին ավելի սահունու զառիկող,  նրանց բարձրությունը փոքրանում էր:   Այդ փոփոխությունները կատարվում էին աստիճանաբար, և ծփանք դարձած ալիքները շարունակում էին իրեց  ընթացքը  մինչև  ափ հասնելը:

Երբ քամին դադարել էր,  ալիքները դարձել էին ավելի սահունու զառիկող,  նրանց բարձրությունը փոքրացել էր:   Այդ փոփոխությունները կատարվել էին աստիճանաբար, և ծփանք դարձած ալիքները շարունակել էին իրեց ընթացքը մինչև ափ հասնելը:

3. Ո՞ր բառերի միջոցով է արտահայտվում խոսողի վերաբերմունքը  (եղանակավորում նախադասությունը, ընդգծեք ):

Այնպես լինի, որ ինքը կարողանա խուսափել այդ հանդիպումից:
Պիտի գնա ու արևի մասին պատմի աշխարհին:
Եթե մարդկանց ու մեքենաների աղմուկը չլինի, ամեն առավոտ կլսեք ջութակի ձայնը:
Գոնե կարողացա խուսափել այդ հանդիպումից:
Անշուշտ գալու է և անպայման ամեն ինչ պատմելու է:
Ամեն առավոտ երևի լսում եք ջութակի ձայնը:

4. Տեքստում մի դեպքում տեղադրի՛ր փակագծերում դրված առաջին  բայաձևերը, մյուսդեպքում երկրորդները: Գտի՛ր ստացված տեքստերի իմաստային տարբերությունը:

Կետերը կաթնասուններ են, հետևաբար նրանք շունչ առնելու համար ժամանակ առ ժամանակ մակերես են ելնում:  Բացի դրանից, նրանք թոքերի  որոշակի ծավալ ապահովում են, որպեսզի լողունակությունը չկորցնեն:
Մարդիկ ավելի խոր են քնում, քան կետերը:  Դեղերով քնեցրած կետերը կա՛մ սուզվում են, կամ չեն շնչում ու խեղդվում են:

Կետերը կաթնասուններ են, հետևաբար նրանք շունչ առնելու համար ժամանակ առ ժամանակ մակերես պետք է ելնեն:  Բացի դրանից, նրանք թոքերի որոշակի ծավալ պիտի ապահովեն, որպեսզի լողունակությունը չկորցնեն:
Մարդիկ  ավելի խոր  կքնեն,  քան կետերը:  Դեղերով քնեցրած կետերը կա՛մ կսուզվեն,  կամ չեն շնչի ու կխեղդվեն: